— Z 1 sakavika Litva zakryvaje jašče dva punkty propusku na miažy ź Biełaruśsiu — «Rajhorad» i «Łavaryški». Čym litoŭskija ŭłady tłumačać nieabchodnaść takoha kroku, nakolki ichnyja arhumenty padtrymlivajuć hramadztva i analityčnaja supolnaść?
— Ja dumaju, padtrymka hramadztva jość. Pamiežnyja punkty spyniali pracu i raniej, treba pra heta nahadać. Ciapier tut najpierš sproba źnizić płyń hramadzian z trecich krainaŭ, jakija sprabujuć trapić u Litvu. Pieršaja sproba źmienšyć hetuju płyń šlacham zakryćcia pamiežnych punktaŭ dała peŭnyja dobryja vyniki.
Druhi arhument — nieabchodnaść kantralavać miažu. Kantralavać čatyry pamiežnyja punkty składaniej, čym dva, asabliva kali jość pytańni techničnaha charaktaru. Tut i prablema kantrabandy, i supraćdziejańnie sprobam abychodu sankcyjaŭ.
Usie razumiejuć, što heta źviazana i z vajnoj, i z represijami ŭ Biełarusi.
Heta davoli paśladoŭny krok aficyjnaj Vilni, i my nia bačym istotnych supiarečnaściaŭ u abmierkavańni hetaha kroku z boku hramadztva, ekspertnaj supolnaści.
— Vy spačatku skazali, što hałoŭny arhument — heta spynić mihracyjnuju płyń, ale potym prahučaŭ arhument pra vajnu i represii ŭ Biełarusi. Što ŭsio ž možna nazvać asnoŭnym matyvam?
— Mienski režym — saŭdzielnik u vajnie Rasiei suprać Ukrainy, u złačynstvach suprać ukrainskaha narodu. Nie sakret, što Biełaruś źjaŭlajecca chabam dla sprobaŭ abyści sankcyi. Litva aktyŭna padtrymlivaje pytańnie synchranizacyi sankcyjaŭ suprać Rasiei i biełaruskaha režymu. Za svaju miažu my niasiem poŭnuju adkaznaść sami.
Treba pryznać, što hučyć krytyka z boku inšych eŭrapiejskich krainaŭ, što, maŭlaŭ, praź Litvu tranzytam pieramiaščajecca šmat tavaraŭ. Tak, pieramiaščajecca, bo my hieahrafična blizka. I da taho ž inšyja krainy, susiedzi Biełarusi, pierakryli svaje pamiežnyja punkty.
I tut nie zusim sumlenna rabić Litvu «krajniaj». Bo Litva vielmi paśladoŭna i davoli žorstka stavicca da biełaruskaha režymu i adnačasova spahadliva — da biełaruskich demakratyčnych pradstaŭnikoŭ. Mienavita z hetaj pryčyny miaža całkam nie zakryvajecca. I navat kali Miensk uviadzie niejkaje nadzvyčajnaje stanovišča, my pamiatajem, jak padčas pandemii Litva adkryvała humanitarnyja kalidory dla biełarusaŭ, paciarpiełych ad represijaŭ.
— Biełaruskaje hramadztva aktyŭna abmiarkoŭvaje mienavita hety aspekt — jak možna i varta adździalić sankcyi suprać dyktatarskaha režymu ad humanitarnaha aspektu, ad patrebaŭ paciarpiełych ad režymu i zvyčajnych biełarusaŭ. Jak hetu dylemu vyrašaje aficyjnaja Vilnia?
— Mnie dumajecca, u hetym planie Litva vielmi dakładna trymaje liniju padziełu pamiž demakratyčnymi biełarusami i saŭdzielnikami režymu. Ja liču, Litva tut dziejničaje dastatkova paśladoŭna.
Treba jasna adznačyć, što śpis instrumentaŭ cisku na biełaruski režym jašče nia vyčarpany. Kali chtości zajaŭlaje, što da biełarusaŭ uviedzieny tyja samyja abmiežavańni, što i da hramadzianaŭ Rasiei, to varta nahadać, što rasiejcam zabaroniena ŭjaždžać u Litvu na aŭtamabilach z rasiejskimi numarami. Rasiejcam nielha ŭjechać u Litvu ź vizami, vydadzienymi ŭ inšych eŭrapiejskich krainach. A biełarusam možna.
Tak što, kali zdarycca niešta nadzvyčajnaje, to mahčymaje ŭviadzieńnie novych abmiežavańniaŭ dla hramadzianaŭ Biełarusi. Ale ŭłasnaha namieru prymać žorstkija zachady ŭ Litvy niama.
Praź Litvu jeduć ludzi ŭ Polšču dy inšyja eŭrapiejskija krainy. Ja razumieju, što pradjaŭlać pretenzii Litvie zaŭsiody praściej. Ale Litva nie adzinaja kraina ŭ Eŭraźviazie, treba pytać u inšych krainaŭ, ci ŭsie jany trymajuć hetuju liniju — dapamohi demakratyčnym biełarusam i žorstkaha staŭleńnia da režymu.
— Ci možna ličyć, što ŭ litoŭskim hramadztvie nazirajecca peŭnaja stomlenaść ad rasiejska-ŭkrainskaj vajny, jak i stomlenaść ad biełaruskaj temy? Stomlenaść ad nieabchodnaści prajaŭlać salidarnaść, uvieś čas trymać tuju samuju liniju, pra jakuju vy skazali. Bo ŭ presie źjaŭlajucca paviedamleńni pra samyja roznyja vypadki, kali niekatoryja biełarusy vymušanyja pakidać Litvu praz prablemy z dakumentami.
— Ja nie liču, što jość niejkaja «stomlenaść». Niadaŭna była akcyja salidarnaści i litoŭskaje hramadztva sabrała bolš za 20 miljonaŭ eŭra na padtrymku Ŭkrainy.
Viadoma, biełaruskaje pytańnie adyšło trochi na druhi plan, što davoli zrazumieła. Mnohija biełarusy žyvuć užo treci-čaćviorty hod u Litvie, častka ź ich zdoleła davoli ŭdała intehravacca. Jość niedziaržaŭnyja arhanizacyi, pravaabaroncy, niezaležnyja ŚMI, jakija paśpiachova pracujuć z terytoryi Litvy.
Mahčyma, jość prablema ŭspryniaćcia peŭnych rečaŭ. I tut pytańnie, jak mnie zdajecca, nia ŭ tym, jak heta padajecca ŭ litoŭskich ŚMI, a ŭ tym, jak heta padajecca ŭ biełaruskich niezaležnych ŚMI. Byvaje, chtości abvieścić, što jaho vysyłajuć ź Litvy (i ŚMI padajuć heta mienavita ŭ takim aspekcie), ale na samoj spravie vyśviatlajecca, što byli čysta techničnyja prablemy.
Jość inšyja adzinkavyja vypadki, kali, naprykład, čałaviek słužyŭ (nie pa pryzyvie) u biełaruskim vojsku, pracavaŭ u MUS. I tut uźnikaje pytańnie, jakoje my abmiarkoŭvali ź biełaruskimi pravaabaroncami, biznes-asacyjacyjami — a dzie samarehulacyja, dzie prachodzić «čyrvonaja linija»?
I heta nie Litva pavinna dać adkaz. Bo kali pakinuć hety adkaz tolki Litvie, to, zrazumieła, budzie prymacca samy kanservatyŭny scenar — u metach nacyjanalnaj biaśpieki.
U presie ŭžo abmiarkoŭvalisia hetyja dylemy. Pytańni ŭźnikajuć samyja roznyja. Ci heta, naprykład, toj biznes, jaki padtrymlivaŭ režym, ci toj, jaki padtrymlivaŭ pratesty, ryzykavaŭ? Tut jość i pytańnie chranalohii. Adny relakavalisia ŭ 2020 hodzie, druhija paśla pasadki ŭ Miensku samalota Rianair, a inšyja — tolki paśla pačatku ŭvarvańnia Rasiei va Ŭkrainu. I lahična ŭźnikaje pytańnie: ci heta pytańni realnaj niebiaśpieki dla asoby abo prosta niazručnaść, što «voś nam bankaŭskija kartki nie dazvolać»? I heta pavinna abmiarkoŭvać samo biełaruskaje hramadztva.
Nielha mierkavać pra pazycyju Litvy pa rezkich vykazvańniach 1-2 parlamentaroŭ. Kali hladzieć na dziejnaść takich eŭraparlamentaroŭ ad Litvy jak Andrus Kubilus albo Rasa Jukniavičenie, to ŭ ichnym vypadku salidarnaść z demakratyčnaj Biełaruśsiu tolki raście. Kali hladzieć na fakty, to salidarnaść litoŭcaŭ nikudy nia źnikła. Humanitarny dazvoł na žycharstva vydajecca na try hady, šenhienskija vizy vydajucca, pašpart inšaziemca Litva pačała vydavać adnoj ź pieršych.
Naturalna, što na tle vajny va Ŭkrainie čakać, što Biełaruś budzie zastavacca numaram adzin, nia varta. Adnak Litva na ŭsich uzroŭniach i forumach padkreślivaje, što pytańnie demakratyi ŭ Biełarusi — heta pytańnie biaśpieki va ŭsim našym rehijonie.
Čytajcie taksama:
Pamiežnyja punkty Katłoŭka i Pryvałka na miažy ź Litvoj zakryvajucca z sakavika
MZS Biełarusi zajaviła, što rezka adreahuje na dziejańni Vilni pa zakryćci pamiežnych punktaŭ
