Vielikodny piroh. Fota: Pixabay
U minułuju niadzielu, 9 krasavika, Vialikdzień śviatkavali kataliki, u tym liku biełaruskija ŭnijaty, a taksama pratestanty i častka pravasłaŭnych. U pravasłaŭnych Ruskaj pravasłaŭnaj carkvy, Pravasłaŭnaj carkvy Ukrainy i ŭkrainskich unijataŭ Vialikdzień buduć śviatkavać u hetu niadzielu, 16 krasavika.
Na śviata ci na samym jaho pačatku ludzi nieśli aśviačać u carkvu samyja vielikodnyja skaromnyja stravy: pirahi, miasa, sała, syr, a taksama sol i ŭ pieršuju čarhu, viadoma, jajki, pafarbavanyja ŭ cybulniku ci kary drevaŭ, što nadavała im čyrvony koler (byli i «pisanki» — jajki, razmalavanyja roznymi ŭzorami). Staryja raili jajka pierad aśviačeńniem abłupić, kab śviataść lepš «prajšła ŭ jaho».
Subota — vialikaja, čyrvonaja, apošni dzień pierad Vialikadniem. U subotu farbujuć jajki, piakuć pirahi. U chramach śvienciać pafarbavanyja jajki, pirahi i inšuju ježu. Mnohija nie śpiać usiu noč: iduć u carkvu ci kaścioł na ŭsianočnuju.
U pieršy vielikodny dzień nie palać u piečy. Stoł zaściłajuć bialutkim abrusam. Na stoł staviać «aśviačonaje» — jajki, sol, pirahi, viandlinu. «Razhaŭlacca» pačynajuć sa śvianconaha jajka: jaho dzielać pa kavałku na ŭsiu siamju.
Stoł, za jakim źbirajecca ŭsia siamja, ščodra nakryty raznastajnymi stravami.
Pierad pačatkam śniadańnia čytaŭsia ŭryvak sa Śviatoha Piśma, potym usie razam čytali malitvy «Ojča naš» i «Słava Ajcu», paśla čaho jeli aśviačonaje jajka.
Chryščonym dzieciam chryščonyja baćki na Vialikdzień dorać «vałačobnyja» haścincy.
Charakternaja admietnaść mienavita biełaruskaha falkłoru — vałačobnyja pieśni. Zvyčaj abychodzić dvary na Vialikdzień maje vielmi staražytnyja karani. Ličyli, što abychod dvaroŭ vałačobnikami — chłapčukami i dziaŭčatkami — prynosić supolnaści jednaść, a ź joj — i ŭdaču. Padychodziačy pad akno, vałačobniki śpiavali pieśni, u jakich uschvalali haspadara, haspadyniu, ich synoŭ i dačok. Haspadary, da jakich prychodzili vałačobniki, ščodra dzialilisia ź imi roznymi prysmakami.
Na Vialikdzień asablivym čynam nazirali za soncam,
bo ličyłasia, što ŭ im možna ŭbačyć uvaskresłaha Chrysta. Ludzi kazali taksama, što sonca ŭ hety dzień «skača z radaści».
Samaja lubimaja hulnia na Vialikdzień — bitki.
Stukalisia śviatočnymi jajkami, i pieramožcam akazvaŭsia toj, u kaho jano zastavałasia cełaje («macak»). Niekatoryja ščaśliŭcy vyjhravali ažno poŭnuju šapku čyrvonych jajek. Znachodzilisia i žartaŭniki, jakija zamiest jajek padstaŭlali pafarbavany kamień kruhłaj formy i takim viasiołym padmanam zdabyvali pieramohu.
Čytajcie jašče:
Jak farbavać vielikodnyja jajki: vialiki hajd
Da vielikodnaha stała. Robim paschu: 4 recepty, jakija abaviazkova atrymajucca
