Valer Kavaleŭski. Fota «Našaj Nivy»
Kali pašpart Novaj Biełarusi budzie dastupny?
«Pra terminy atrymańnia pašpartu ja b ustrymaŭsia kazać. My raniej nazyvali terminy i nie zdoleli ich datrymacca. Bo jość peŭnyja faktary, jakija nie zaležać ad našaj voli.
Ja mahu tolki prapanavać prajavić ciarpieńnie. My vielmi starajemsia zrabić tak, kab hety prajekt dajšoŭ da stadyi vydačy pašpartoŭ».
Jakaja «darožnaja mapa» stvareńnia pašpartu?
«Zaraz my pracujem nad tym, kab pryznačyć dyrektara orhana vydačy. To-bok u prajekta budzie čałaviek, jaki voźmie adkaznaść za techničnuju častku. Paśla adbudziecca farmiravańnie kamandy, zakup abstalavańnia i farmiravańnie toj ustanovy, jakaja budzie hetym zajmacca.
Taksama nieŭzabavie adbudziecca zaćviardžeńnie dyzajnu dla taho, kab paśla zrabić uzor novaha pašpartu. Heta dazvolić nam vieści pieramovy z nacyjanalnymi ŭradami ab pryznańni dakumienta.
Paśla budzie raspačaty pierapis biełarusaŭ śvietu. Jon musić achapić usich biełarusaŭ śvietu i acanić ich zapyt na atrymańnie pašpartu. Taksama heta dazvolić zrazumieć, kolki biełarusaŭ žyvie pa śviecie. I hetaja ličba dazvolić płanavać techničnuju častku prajektu, być na suviazi ź biełarusami i mabilizavać ich u kampaniju pa pryznańni.
Jašče adzin zaklik, jaki my nakirujem biełarusam śvietu — heta finansavańnie prajektu. Nam patrebny budzie startavy kapitał dla taho, kab zakupić materyjały, abstalavańnie, zdymać pamiaškańnie, nabrać kamandu».
Hety pašpart całkam zamienić biełaruski abo budzie niečym kštałtu prajaznoha dakumienta inšaziemca, jaki ciapier vydajuć krainy ES, jaki daje značna mienš mahčymaściaŭ?
«My budziem imknucca da taho, kab heta byŭ paŭnavartasny pašpart, jaki b paćviardžaŭ hramadzianstva čałavieka. My budziem vybudoŭvać konsulskuju słužbu, jakaja budzie padtrymlivać karystalnikaŭ pašparta.
To-bok, my chočam, kab jon davaŭ usie mahčymaści, jakija daje zvyčajny pašpart: nie tolki padarožžy, ale i, naprykład, kab ź im možna było pryjści ŭ bank i adkryć rachunak».
Jak nie natrapić na pravakacyi śpiecsłužbaŭ abo machlaroŭ?
«Zaraz vielmi aktyvizavalisia biełaruskija śpiecsłužby, jakija chočuć dyskredytavać idei pašparta Novaj Biełarusi. Taksama biełarusaŭ sprabujuć padmanvać machlary.
Pa-pieršaje, sačycie tolki za aficyjnymi sacyjalnymi sietkami Pierachodnaha kabinieta i Ofisa Śviatłany Cichanoŭskaj. Kali my sapraŭdy pačniem apytańnie, to budzie i videa, i tekstavaje supravadžeńnie, i heta budzie adnačasova na ŭsich našych aficyjnych resursach.
Pa-druhoje, my nikoli nie budziem patrabavać piersanalnyja źviestki biełarusaŭ padčas apytańnia. To-bok, u ankiecie nie buduć pytacca ani imia ci proźvišča, ani datu naradžeńnia, ani fota ci adrasy biełarusaŭ. Heta budzie infarmacyja pra krainu žycharstva i patreby siamji čałavieka, a taksama pryčyny atrymańnia pašpartu».
Jakija krainy zhadzilisia padtrymać hetuju ideju abo vydać kod dla pašpartu?
«Pakul pra heta kazać nielha. Skažu tolki, što ŭsie partniory, ź jakimi my razmaŭlali, pahadžajucca, što heta važny prajekt, jaki źjaŭlajecca vyrašeńniem prablem, ź jakimi sutyknulisia biełarusy paśla adjezdu z krainy.
Heta, viadoma, nie aznačaje aŭtamatyčnaha pryznańnia hetaha dakumienta. Ale prynamsi nichto nie asprečvaje łohiku prajekta. I heta daje vialikija nadziei.
My dapamahajem biełarusam ź lehalizacyjaj u roznych krainach, naprykład, z atrymańniem prajaznych dakumientaŭ zamiežnika abo DNŽ. Ale tolki pašpart Novaj Biełarusi moža stać sistemnym vyrašeńniem hetaj prablemy dla biełarusaŭ zamiežža».
Ci budzie jon zamienaj vizie abo DNŽ u Jeŭrasajuzie, jakija biełarusam atrymać niaprosta?
«Nie. Hety pašpart budzie biełaruskim pašpartam. To-bok, naprykład, kali jon pryznany ŭradam Hiermanii, to ź im možna budzie źviartacca ŭ aficyjnyja ŭstanovy Hiermanii pa atrymańnie lehalizacyjnych dakumientaŭ.
Ale jon nie zamienić ni vizu, ni dazvoł na pracu, ni DNŽ, ni inšych lehalizacyjnych dakumientaŭ. I ŭsie tyja ŭmovy, jakija dziejničali da hetaha datyčna biełaruskich hramadzian, praciahnuć dziejničać da taho momantu, pakul my nie zmožam dasiahnuć niejkich novych damoŭlenaściaŭ pa statusie biełarusaŭ u toj ci inšaj dziaržavie. I heta pytańnie ŭžo na budučyniu, jakoje prynamsi da zapusku vydačy pašpartoŭ nie takoje aktualnaje.
To-bok, pašpart Novaj Biełarusi nie daść prefierencyj ci bieniefitaŭ biełarusam u ES ci inšych krainach u paraŭnańni ź isnujučym biełaruskim pašpartam, jaki jość u nas va ŭsich na rukach».
Ci płanujecca sistema vieryfikacyi atrymalnikaŭ pašpartu?
Viadoma, tak. Budzie śpis dakumientaŭ, jakija treba dać dla atrymańnia hetaha dakumienta i sistema pravierki zajaŭnikaŭ. Taksama budzie čarha tych, kamu jon treba ŭ pieršuju čarhu.
Ci budzie taki pašpart dastupny biełarusam pa-za ES?
Tak. I heta jašče adzin vyklik dla nas — vydača pašpartoŭ tym, chto daloka. Bo adna sprava — zabiaśpiečyć pašpartami biełarusaŭ u Polščy abo Litvie, inšaja sprava — vydać pašparty biełarusam Azii abo Amieryki.
Bo kamuści jon patrebny dla pajezdak, a kamuści — bo jon adčuvaje siabie biełarusam i choča pašpart z nacyjanalnymi simvałami krainy zamiest savieckich. I my pastarajemsia daciahnucca da kožnaha biełarusa.
«Naša Niva» — krynica jakasnaj infarmacyi i bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ «NN»Čytajcie taksama:
Kavaleŭski raskazaŭ, jak i dzie buduć vydavać pašpart «Novaj Biełarusi»
Šviecyja budzie vydavać pašparty zamiežnika biełarusam z praterminavanymi dakumientami
Ofis Cichanoŭskaj pravioŭ kanfierencyju ŭ raskošnaj vile ŭ centry Prahi. Kolki kaštavała arenda?
